Parafia Najświętszego Serca Pana Jezusa w Cruz Machado
Adres:
Paróquia Sagrado Coração de Jesus
Cx.P. 26
84620-000 Cruz Machado PR BRASIL
tel: +55 4235541298
Parafia Najświętszego Serca Jezusa – Cruz Machado-PR
Jak podają dane historyczne, w 1911 na tereny dzisiejszego powiatu Cruz Machado przybyło 750 rodzin polskich, 50 rodzin brazylijskich i 20 protestanckich (niemieckich).
Ze wzgledu na ciągle wzrastającą liczbę polskich osadników w sierpniu 1912 roku biskup Kurytyby utworzył tu ośrodek duszpasterski, a w 1934 roku ordynariusz z Ponta Grossa kościół pod wezwaniem Najświętszego Serca Jezusa ustanowił kościołem parafialnym. W 1949 roku siedziba parafii została przeniesiona do Santana-PR. Kiedy w Cruz Machado został utworzony powiat, na prośbę miejscowej ludności, w 1951 r. została przywrócona tu także siedziba parafii. Jej pierwszym proboszczem został ksiądz Pedro Canisio.
19 lutego 1967 roku parafię w Cruz Machado oddano pod opiekę księży z Towarzystwa Chrystusowego. Pierwszym proboszczem chrystusowcem został ks. Stanisław Szczypek. Wkrótce po objęciu parafii ksiądz Stanisław Szczypek wspierany przez miejscowych wiernych rozpoczął budowę nowego murowanego kościoła. Cztery lata później nastąpiło poświęcenie kościoła, który w 2000 roku podczas administracji ks. Kazimierza Długosza SChr został przebudowany i powiększony. Podczas pracy chrystusowców w parafii zbudowano kościół główny, plebanie oraz kilkanaście kościołów filialnych, salonów i punktów katechetycznych. W 2004 roku odbyla się w Cruz Machado stanowa pielgrzymka rolników. Uczestniczyło w niej ponad 20 tysięcy pielgrzymów.
Do parafii oprócz kościoła głównego należy 20 wspólnot i kościołów filialnych. W parafii istnieją następujące duszpasterstwa: Młodzieży, Różaniec Mężczyzn, Apostolstwo Modlitwy, Ministranci, Grupa Bożego Miłosierdzia, Legion Marii, Dziesięciny, Liturgii. W 2016 r. na katechezę uczęszczało 398 dzieci i 8 osób dorosłych, W pracy duszpasterskiej pomagają siostry ze zgromadzenia Misjonarek Chrystusa Króla, 70 katechetów oraz 29 nadzwyczajnych szafarzy Eucharystii
W czasie Wielkiego Postu w każdy piątek w kościele parafialnym odprawiana jest Droga Krzyżowa w języku polskim polsku. Zachowywanych jest również wiele zwyczajów oraz polskich form pobożności takich jak spiew polskich kolęd, opłatek, święconka, wypominki i inne.
W granicach powiatu który liczy ok. 19 tyś mieszkańców, oprócz parafii Najświętszego Serca Jezusa w Cruz Machado w miejscowości Santana znajduje się druga parafia katolicka, którą do 2013 prowadzili także księża chrystusowcy.
Proboszczowie Towarzystwa Chrystusowego pracujący w parafii:
ks. Stanisław Szczypek (1967-1974)
ks. Edward Maciejewski (1974-1981)
ks. Stanisław Jamróg (1981-1987)
ks. Franciszek Adamczyk (1987-1995)
ks. Grzegorz Zygula (1996-1998)
ks. Kazimierz Długosz (1998-2005)
ks. Lauro Kovalczyk (2005)
ks. Piotr Poszwa (2005)
ks. Stanisław Małysa (2006-2013)
ks. Jan Flig (2013-2015)
ks. Zbigniew Perdjon (2015-2016)
ks. Alojzy Laimann (2016- 2019)
ks. Alceu Zembruski od 2019 - 2021)
ks. Anderson Spegiorin (od 2021)
Przybycie pierwszych polskich osadnikow wg. pamietnika Tadeusza Hryncza
"Po kilku tygodniowych postojach w barakach na Wyspie Kwiatow, w Paranaguá, Kurytybie i Ponta Grossa, ruszylismy do Malletu, skad budziastymi wozami - furgonami maja nas przewiesc na nowa powstala kolonie.... Gory Nadziei jak niegdys napawaly nadzieja awenturniczych bandeirantes, ktorzy sie tu zapedzali w pogoni za zlotem i esmeraldas ( dogie kamienie ), w pogoni za niewolnikami, tak dzis ludza te utrudzona dluga podroza gromade ludu z lubelskiego i siedleckiego, ktora niesie w ofierze prace, za ktora chce i zada zycia ludzi wolnych, zycia wolnego od przesladowan, gdzie i chlop moze byc panem... Gromada ludu "z ziemi lez i krwi " patrzy wmodlona w te tajemnicze i majestatyczne gory, za ktorymi gdzies maja osiasc, by zalozyc nowe zycie. Od kilku miesiecy gromadnie tu przybywaja i jak gromadnie przybywaja do maletanskich barakow tak gromadnie wyjezdzaja w strone Gor Nadziei po zaladowaniu sie na budziaste wozy - furgony, ktore sznurem ruszyly jak do slubu, przy dzwiekach dzwonkow - janczarow. Pozniej kiedy dowiedzialem sie z "Dziejow Ojczystych", za naszych patriotow po rozbiorach wywozono na Sybir w kibitkach, ktorym towarzyszyl jek dzwonkow, mimowoli porownalem to dobrowolne i samowolne zeslanie z tamtym.... Jak z Sybiru malo kto wracal tak i z tych gromad emigranckich jadacych ochotnie ku Gorom Nadziei malo kto ocalal . Co najtezsze chlopy kladli sie jak snopy i tak licznie, ze swiezo zbudowany tartak nie mogl nadazyc rznac desek na trumny, a zdrowszym chlopom puchly ramiona od wynoszenia wspolbraci na pobliski cmentarz. Jek i placz wdow i sierot rozdzieral codziennie ciemna i ponura czelusc puszczy, ktora jakby napawala sie cierpieniem tych ludzi opuszczonych przez wszystko i wszystkich, ludzi ktorym zostal tylko jeden opiekun, pocieszyciel i ucieczka - Bog. A Gory Nadziei wciaz cieszyly i ludzily nadzieja nowe gromady swiezo przybylych emigrantow. Jak Sfinks egipski zdaly sie usmiechac i zachecac zagadkowo : chodzcie tu, znajdziecie ukojenie waszych cierpien, spokoj i odpoczynek po trudach. A po budkach emigranckich, tam w odleglym Cruz Machado co noc, co dzien, przy glosnych zawodzeniach osierocialych, rozchodzily sie jekliwe i posepne piesni pogrzebowe: "nie opuszczaj na ".... Zmarlo sie chudziakowi. Biedaczysko cieszyl sie nadzieja ze na brazylijskiej ziemi zazna tak upragnionwgo spokoju, a plemie jego bedzie moglo zyc swobodnie, wolne od przesladowan, wolne od groznego panskiego oka, ktore zda sie kazde ziarnko zboza policzylo. Niech cie spiew ptakow tej ziemi ktora cie poila nadzieja, do ktorej przybyles lamiac wszelkie trudy, przypomni spiew ptakow twej dalekiej ziemi. Za chwile ziemia - matka brazylijska przygarnie cie do swego lona tak samo jakby to zrobila ziemia-matka twoja rodzona "
Cruz Machado wrzesien 2000 rok wg. opisu prof. dr. hab. Tadeusza Palecznego
Cruz Machado to niezwykła nawet w kontekście moich wcześniejszych doświadczeń z podróży po skupiskach polonijnych miejscowość. Jej niezwykłość polega na wyraźnej, powiedziałbym wybitnej przewadze funkcjonalności języka polskiego nad portugalskim. Przez cały czas pobytu w Cruz Machado odnosiłem wrażenie, że znajduję się nie w Brazylii, lecz w jakimś oddalonym co najwyżej o kilkaset kilometrów od Warszawy prowincjonalnym miasteczku. Główna ulica Cruz Machado roi się od „polskości”; w sensie miejsc użyteczności publicznej, sklepów, barów, stacji benzynowej, apteki, piekarni, w których wszyscy sprzedawcy i pracownicy posługują się językiem polskim. Jedynym wyjątkiem - ku żalowi jej ojca - była córka właściciela stacji benzynowej pana Hendryka Lipińskiego. On sam jak i jego żona przyjęli nas w swym przytulnym, przylegającym do ich rodzinnego przedsiębiorstwa domku z wszelkimi oznakami staropolskiej gościnności. Co więcej, ucieszyli się z okazji porozmawiania z kimś po polsku. Stwierdzili, że posługują się tym językiem od dziecka. Idąc dalej, w następnym budynku, zawitaliśmy do baru prowadzonego przez Jana Wierzbickiego. Jego syn pełni aktualnie funkcje prefekta Cruz Machado. W jadłospisie potrawy polskie: bigos, pierogi, barszcz. Znowu mamy okazję porozmawiać z kimś po polsku. W znajdującym się po sąsiedzku sklepie, polskojęzyczna „załoga” wyraża radość z możności posłużenia się językiem swoich dziadkow. Po przeciwnej stronie ulicy znajduje się apteka. Wchodzimy i witamy się tradycyjnie po ... brazylijsku. Właścicielka poznaje księdza, więc nie dziwi jej moja wymowa. Po chwili opowiada nienajlepszą, jednak zrozumiałą polszczyzną iż jej syn z rodu Otto studiował w 1981 roku w Polsce - a jakże, w Instytucie Polonijnym UJ -lecz przerwał studia i wrócił do domu z powodu wprowadzenia stanu wojennego. Na ulicy spotykamy kilku przechodniów, którzy witają się z nami w języku polskim. Przedstawiani przez ks. Kazimierza Długosza proboszcza w Cruz Machado, wywołujemy natychmiastową potrzebę zapraszania nas na dłuższą pogawędkę. Ośmielony tą swobodą bycia i porozumiewania się w obcym bądź co bądź dla mnie środowisku społecznym, pozwalam sobie na żart w stosunku do zamiatającej chodnik przed sklepem młodej, co najwyżej dwudziestoletniej dziewczyny. Spytałem jej po polsku - będąc pewnym, że mnie nie zrozumie, „czy zamiata czy może odlatuje?”. Odparła bez rumieńca i najmniejszego śladu zakłopotania, że o tej porze dnia robi to pierwsze. Na „latanie” pozostają noce. Przyznam, że mnie zamurowało. Wszelkie moje standardy myślowe „wzięły” w przysłowiowy „łeb”. To ja odczułem zakłopotanie i zaambarasowanie. W końcu posłużyłem się starym, oklepanym dowcipem o teściowych. Mój żart został przyjęty jednak bez obrazy. Z pogodnym uśmiechem oraz zrozumieniem jego sensu. Rzecz w tym, że rzuciłem go szybko do osoby, która według wszelkiego prawdopodobieństwa nie miała szans na jego zrozumienie w języku polskim. Nie tylko go „chwyciła”, ale także celnie zripostowała. W tym właśnie momencie wszelkie moje przekonania o nieuchronności modelu asymilacji trzypokoleniowej przestały mieć swój dotychczasowy teoretyczny sens. Osoba reprezentująca piąte pokolenie Brazylijczyków polskiego pochodzenia, wciąż zachowuje swą dwukulturowość i podwójną tożsamość etniczno-narodową, ze wskazaniem na większy sentyment do kraju swych przodków. Między innymi na skutek tej krótkiej, ale jakże ważnej dla mnie interakcji interpersonalnej, poddałem rewizji i krytyce swoją wiedzę na temat teorii procesów asymilacji, co uczyniłem w złożonym do druku w „Przeglądzie Polonijnym” obszernym artykule pt. Skupiska polonijne w Brazylii: rezerwaty monoetniczności czy enklawy wielokulturowości?
Reinauguracja parafialnego kosciola 2001 rok wg. opisu ks. K. Dlugosza S.Chr
Parafia Serca Pana Jezusa od 1967 roku obsługiwana jest przez Towarzystwo Chrystusowe. Pierwszym chrystusowcem pracującym tutaj był ks. Stanisław Szczypek. W październiku 1971 została poświęcona murowana świątynia wybudowana w okresie jego duszpasterzowania. Służyła ona jako kościół parafialny. Niestety z biegiem czasu stało się oczywiste że wymagany jest jej gruntowny remont. Gdy w 1998 r. objąłem parafię, wraz z radą parafialną postanowiliśmy skierować w tym kierunku cały nasz wysiłek. Pragnęliśmy by przebudowana świątynia była dowodem przywiązania tutejszych ludzi do Kościoła z okazji 3 tysiąclecia, oraz miejscem modlitwy dla wiernych którzy prawie w 80% są pochodzenia polskiego. Mimo że jest to 3 czy nawet 4 pokolenie emigrantów wielu zachowuje jeszcze język, tradycje oraz miłość do ojczyzny przodków. Rozpoczął się czas zbierania środków. Zastanawialiśmy się także nad wybraniem właściwej koncepcji remontu. Ostatecznie w 1999 roku rozebraliśmy naszą świątynie pozostawiając jedynie dwie boczne ściany. Chcieliśmy bowiem powiększyć kościół do przodu, z tyłu dobudować zakrystię, która znajdowała się do tej pory w głównej konstrukcji kościoła, a zyskane w ten sposób miejsce przeznaczyć dla wiernych. Pragnęliśmy także zrobić nową ścianę frontową, zmienić dach, instalacje oświetleniową i akustyczną oraz posadzkę. Wkrótce rozpoczęliśmy realizacje naszych planów. Dzięki zaangażowaniu wiernych, a szczególnie tych którzy ofiarowywali przysłowiowy wdowi grosz przebudowa kościoła stała się realną. Pozostało jeszcze zastanowić się nad nowym wystrojem wnętrza. Jednak i w tym wypadku Opatrzność czuwała nad nami. W czasie urlopu w Polsce na początku tego roku, podczas spotkania z moimi przyjaciółmi - krotkofalowcami z Podhala poznałem panią Ewę Gąsienicę Makowską żonę starosty Zakopanego. To właśnie ona słysząc o przebudowie naszego kościoła i o przygotowaniach do 90 rocznicy przybycia pierwszych emigrantów polskich na tereny dzisiejszego powiatu Cruz Machado zaproponowała przekazanie dla nas pięknej płaskorzeźby Chrystusa Króla. Co prawda była ona specjalnie przygotowana jako dar miasta Zakopane dla Ojca Świętego i miała mu być wręczona 16 lutego, ale szybko zostalo tak zalatwione, ze Chrystus Król mógł pojechać do Brazylii. Ojcu Świętemu natomiast postanowiono wręczyć inny upominek. Radość moja była tym większa, że przecież Chrystus Król jest Patronem naszego zgromadzenia. Obraz ten został uroczyście wprowadzony do kościoła z okazji reinauguracji naszej świątyni, w dniu Najświętszego Serca Pana Jezusa. Nim to jednak nastąpiło nawiedził wszystkie 21 wspólnot należących do parafii. Główne jednak uroczystości miały miejsce w Cruz Machado. W piątek w sam dzień Najświętszego Serca Pana Jezusa Patrona naszej parafii w towarzystwie członków Apostolstwa Modlitwy obraz został wniesiony do naszej odnowionej i powiększonej świątyni. Po odczytaniu listu ofiarodawczyni i wyjaśnieniu symboli na nim umieszczonych zawieszony został w prezbiterium, za ołtarzem. W czasie tej Mszy św. został także poświęcony sztandar Apostolstwa Modlitwy, nowi członkowie złożyli, a starzy odnowili swoje ślubowania. Liturgia bogata w symbole przygotowana została przez siostry Misjonarki Chrystusa Króla pracujące w parafii. Następnego dnia, czyli w sobotę, ponownie cała parafia zgromadziła się w kościele. Tym razem za przygotowanie Mszy św. odpowiedzialna była grupa młodzieżowa działająca przy naszej parafii. Młodzież stanęła na wysokości zadania. Po Mszy św. nasze świętowanie kontynuowaliśmy na terenie CTG (Centrum Tradycji Gauchos) Jako że było to w dniu Świętego Jana więc zgodnie ze zwyczajem brazylijskim zapaliliśmy wysokie na ok. 30 m. ognisko wokół którego rozpoczęła się zabawa. Uwagę wszystkim zwrócił występ przygotowany przez członków grupy Trzeciej Młodości . Przedstawili oni zwyczaje związane z wiejskim weselem. Jednak najbardziej oczekiwanym dniem była niedziela. Swoją obecnością zaszczycili nas Ordynariusz diecezji União da Vitoria, Biskup Walter Michael Ebejer, Konsul Polski z Kurytyby, Pan Marek Makowski wraz z małżonką, wielu księży, wśród których należy wyróżnić 2 księży z Indii, oraz mojego kolegę kursowego ks. Leszka Wedziuka TChr pracującego w Niemczech. Byli także przedstawiciele lokalnego świata polityki oraz parafianie z mojej poprzedniej parafii wraz ze swym obecnym proboszczem ks. Lauro Kovalczykiem TChr. Uroczystości rozpoczęły się przed wejściem do kościoła. Po przywitaniu wszystkich zgromadzonych, i przypomnieniu historii osadnictwa polskiego na tych terenach, nawiązałem do troski jaką emigrant polski zawsze okazywał względem kościoła. Następnie poprosiłem Ks. Biskupa o poświecenie odnowionego kościoła. Ojcowie chrzestni przecięli wstęgę. Zostali oni wcześniej wylosowani wśród wiernych, którzy pomagali w remoncie kościoła. Następnie Ks. Biskup i pan Konsul uroczyście otworzyli drzwi naszej świątyni. Na rozpoczęcie Liturgii Słowa, młode małżeństwo ubrane w strój krakowski wniosło Pismo Święte. W tym geście chcieliśmy wyrazić przywiązanie do Słowa Bożego, które jest częścią naszej kultury i tradycji. Najbardziej jednak wzruszającym momentem była procesja z darami. Wśród wielu symboli jakie wtedy przedstawiono, pan Stanisław Lulek wraz ze swoja rodziną wniósł stary kufer upamiętniając tym przyjazd pierwszych emigrantów. Z kufra wyjęto narzędzia ich pracy, oraz różaniec i obraz Matki Boskiej Częstochowskiej. Pan Stanisław zaśpiewał także piękną pieśń śpiewaną dawniej przez emigrantów, mówiącą o tęsknocie za Polską. Na wielu twarzach widać było łzy wzruszenia. Ks. Biskup w swoim kazaniu nawiązał do rocznicy przybycia emigrantów z Polski, ich roli w ewangelizacje tego regionu, podkreślił także wielkość wykonanej pracy, zwracając uwagę na estetyczność i funkcjonalność praktycznie nowej świątyni. Z kolei p. Konsul gratulując udanego przedsięwzięcia jakim był tak poważny remont, przedstawił obecną sytuację Polski zachęcając do kontaktu z krajem przodków. Pod koniec Mszy św., ks. Z. Nabiałczyk TChr odczytał list księdza prowincjała Z. Malczewskiego, który nie mógł być obecnym z powodu wyjazdu na Kapitułę Generalną. Kończąc tę relację chciałbym podkreślić duże zaangażowanie wiernych we wszystkie prace związane z odnowieniem kościoła. Na szczególne wyróżnienie zasługuje pani Ana Maria Longa da Silva, która bezinteresownie zaprojektowała, a potem nadzorowała remont, oraz członkowie rady parafialnej: Teofil Kloczko, Edmundo Otto Filho, Lucio Król, oraz Antoni Czajkowski.
Kościół parafialny w Cruz Machado
|
Kapliczka Matki Bożej Fatimskiej
|
Ołtarz główny w kościele
|
Wnętrze kościoła
|
Plebania
|
ks. Zbigniew Perdjon proboszcz parafii (2015-2016 ...
|
ks. Alojzy Laimman - administrator parafii (2016)
|
ks. Alceu Zembruski - proboszcz parafii od 2019r
|
